Wieloletnie badania amerykańskich i brytyjskich psychologów wykazują, że odporność psychiczna jest fundamentem osiągania sukcesu. To cecha osobowości, która odpowiada aż za 25% różnic w efektywności działania. Determinuje ona w znacznym stopniu sposób, w jaki reagujemy na wyzwania, stres i presję, niezależnie od okoliczności.
Badania pokazały, że odporność psychiczna ściśle koreluje z:
- zmianą – bardziej pozytywne podejście do nowych/niestandardowych sytuacji i wyzwań,
- uzyskiwanymi wynikami i wydajnością – wyjaśnia aż do 25% zmienności w poziomie osiągnięć,
- aspiracjami – stawianie sobie ambitnych celów,
- zachowaniem – większe zaangażowanie, postawa „poradzę sobie z tym”, „dam sobie radę”,
- stopniem odczuwania dobrostanu – więcej zadowolenia, lepsze zarządzanie stresem.
Odporność psychiczna ma szczególne znaczenie w środowisku biznesowym, gdzie ludzie działają w obliczu wyzwań, zmian, wieloznaczności, niepewności, złożoności (obecna rzeczywistość, czyli VUCA), a co się z tym wiąże są narażeni na odczuwanie stresu i presji.
Czym jest odporność psychiczna?
„Odporność psychiczna to cecha osobowości, która w dużym stopniu determinuje, na ile skutecznie radzimy sobie z sytuacjami trudnymi: wyzwaniami, stresorami, presją i zmianami” Peter Clough i Doug Strycharczyk
Na podstawie naukowej analizy i wieloletnich badań Doug Stycharczyk i prof. Peter Clough wyodrębnili 4 główne czynniki odporności psychicznej, składające się na Model 4C.
A. Kontrola (Control) – ten wymiar odzwierciedla stopień, w jakim osoba – wedle własnego odczucia – ma wpływ na swoje życie. Niektóre osoby są przekonane, że potrafią wywierać znaczący wpływ na swoje środowisko, że mogą coś zmienić. Inne z kolei czują, że to, co dzieje się wokół, jest poza ich osobistą kontrolą i że nie są w stanie wywierać jakiegokolwiek wpływu ani na siebie, ani na innych. Wymiar kontroli składa się z dwóch podwymiarów:
- Poczucie wpływu na własne życie – to miara tego, na ile osoba jest przekonana, że to jak wygląda jej życie zależy od niej; to też poczucie, czy uda jej się zrealizować plany i dokonać zmian. „Wierzę, że mogę, że dam radę”.
- Kontrola emocji – to miara tego, na ile osoba zarządza swoimi emocjami oraz w jakim stopniu ujawnia je innym. „Potrafię zarządzać swoimi emocjami i wpływać na emocje innych”
B. Zaangażowanie (Commitment) – wymiar ten pokazuje, na ile dana osoba jest w stanie wytrwać w dążeniu do celu lub realizacji zadania. Niektórzy łatwo się rozpraszają, szybko się nudzą lub kierują uwagę na coś innego, podczas gdy inni wykazują większą wytrwałość. Skala zaangażowania składa się z dwóch podwymiarów:
- Zorientowanie na osiąganie celów – to miara tego, na ile cele są traktowane przez osobę jako źródło motywacji i nadają kierunek. „Obiecuję, że to zrobię. Lubię pracować w oparciu o konkretne cele”.
- Zorientowanie na ukończenie zadania – wskazuje na stopień zaangażowania osoby i gotowość do ciężkiej pracy, aby osiągnąć wyznaczony cel. „Zrobię wszystko, co w mojej mocy, aby dotrzymywać obietnic i osiągnąć cel”.
C. Wyzwanie (Challenge) – ten wymiar mierzy, na ile osoba postrzega wyzwanie jako szansę, a na ile jako problem lub zagrożenie. Są osoby, które zazwyczaj aktywnie poszukują takich okazji do samorozwoju, podczas gdy inne mają skłonność do unikania wyzwań ze strachu przed porażką lub z niechęci do wysiłku. Skala ta składa się z dwóch podwymiarów:
- Podejmowanie ryzyka – skala ta mierzy, na ile osoba lubi wyzwania, postrzega je jako źródło energii do działania, poszukuje zmian. „Otwieram się na nowe i różnorodne doświadczenia. Przekroczę samego siebie, uda mi się to zrobić”.
- Nauka przez własne doświadczenie – skala ta mierzy, na ile osoba jest skłonna wyciągać wnioski ze swoich doświadczeń, lubi się uczyć i cieszy się z próbowania nowych rzeczy (nawet nie mogąc przewidzieć do końca rezultatu). „Uczę się na podstawie tego, co się dzieje. Nawet porażki są okazją do nauki i rozwoju”.
D. Pewność siebie (Confidence) – wymiar ten odzwierciedla, na ile osoba potrafi przyjmować niepowodzenia jako coś naturalnego, bez utraty opanowania, a nawet umacnia się w przekonaniu, że powinna dalej robić to, co robi. Są osoby, które niepowodzenia wytrącają z równowagi, osłabiających ich wiarę w siebie. Skala pewności siebie składa się z dwóch podwymiarów:
- Wiara we własne umiejętności – to miara wiary osoby, że ma odpowiednie kompetencje (wiedzę, umiejętności, wykształcenie i doświadczenie), aby podjąć się konkretnego zadania lub działania i je ukończyć, nawet jeśli będzie to dla niej pod jakimś względem trudne. „Wierzę, że mam potrzebne zdolności lub wiem jak je zdobyć”.
- Pewność siebie w relacjach interpersonalnych – to miara, na ile osoba jest asertywna, śmiała w sytuacjach towarzyskich, mniej zależna od zewnętrznych ocen, optymistycznie podchodząca do życia, odporna na krytykę i nieprzychylne uwagi, umiejąca przekonująco prezentować swój punkt widzenia i trwania przy własnym zdaniu, gdy wie, że ma rację. „Potrafię wpływać na innych ludzi. Umiem bronić swoich granic”.
Model ten ma powszechne zastosowanie w takich dziedzinach, jak biznes, edukacja, zdrowie, sport i usługi społeczne.
Dlaczego odporność psychiczna są ważne?
Ponad 50 lat badań naukowych pokazało, że odporność psychiczna jest kluczowa, jeśli chcemy osiągać sukcesy w życiu zawodowym i osobistym. Wpływa ona na wyniki w szkole i pracy, na zdrowie psychiczne i fizyczne, na jakość relacji, nawet na uzyskiwane wynagrodzenie.
Czym charakteryzują się osoby odporne psychicznie?
- osiągają lepsze wyniki i sukcesy w życiu osobistym i biznesie,
- czują się sprawcze (to, co dzieje się w ich życiu zależy od nich),
- poświęcają swoją energię i czas na sprawy, na które mogą mieć wpływ,
- koncentrują uwagę na teraźniejszości i potrafią planować swoją przyszłość,
- wyznaczają sobie cele i wytrwale dążą do ich realizacji,
- nie zrażają się przeszkodami i poszukują innych rozwiązań,
- nie podają się po porażkach i podejmują kolejne próby,
- są otwarte na zmiany, szybciej się adaptują,
- skuteczniej radzą sobie ze stresem, są zazwyczaj spokojniejsze,
- wierzą, że mają odpowiednie umiejętności, aby stawić czoła wyzwaniom,
- mają dobre (realistyczne) zdanie o sobie,
- prezentują naturalną pewność siebie,
- dobrze odnajdują się w otoczeniu ludzi (nawet mniej sobie znanych).
Czy odporność psychiczną można rozwijać?
Odporność psychiczna jest uważana za cechę osobowości, uwarunkowaną genetycznie, aczkolwiek możemy ją modyfikować poprzez doświadczenie oraz wykształcone pozytywne wzorce zachowań i nawyki. Siła i odporność psychiczna nie jest stała, stąd możemy ją rozwijać praktycznie w każdym wieku. Badania z obszaru epigenetyki oraz neuroplastyczności mózgu wskazują na to, że siła i odporność psychiczna nie jest stała, pewne czynniki mogą ją osłabiać, a inne wzmacniać. Sposobami jej rozwoju są m.in. trening psychologiczny (badania m.in. Crust i Azadi, 2010; Thomas, Murphy i Hardy, 1999), coaching odporności psychicznej lub praca z kartami „Energia myśli”.
Jak zbadać odporność psychiczną?
Czynniki składające się na opisane wyżej Model 4C możesz zbadać za pomocą psychometrycznego Kwestionariusza MTQ48 i MTQPlus (Mental Toughness Questionnaire). Test jest rzetelny i wiarygodny, co potwierdzają liczne badania naukowe. Jego wydawcą jest międzynarodowy lider narzędzi analiz dla biznesu AQR International. Badanie przeprowadzane jest on-line, a wyniki w postaci raportu ze wskazówkami rozwojowymi przedstawię Ci podczas spotkania (sesja informacji zwrotnej).
W jaki sposób realizowane jest badanie?
- Etap I: zgłoszenie on-line
- Etap II: dokonanie płatności przez Uczestnika badania (jeśli zamawiającym badanie jest firma, a uczestnikami pracownicy, to wykonanie badania poprzedza rozmowa, w której ustalamy cel badania, kontekst jego przeprowadzenia, dalsze kroki, konsekwencje oraz komunikację)
- Etap III: wypełnienie kwestionariusza on-line
- Etap IV: umówienie terminu sesji informacji zwrotnej
- Etap V: sesja informacji zwrotnej ze mną, przekazanie 3 raportów z omówieniem wyników i wskazówek rozwojowych (60 min.)
Twoja inwestycja w siebie:
Badanie MTQ48, raport i spotkanie (60 minut): 450 zł (3 raporty – rozwojowy, oceniający i coachingowy) – aby dokonać zakupu kliknij TUTAJ
Badanie MTQPlus, raport i spotkanie (60 minut): 550 zł (3 raporty – rozwojowy, oceniający i coachingowy) – aby dokonać zakupu kliknij TUTAJ
Spotkanie odbywa się on-line lub stacjonarnie w moim gabinecie w Warszawie (okolice al. Witosa) – wybór należy do Ciebie.
- Raport rozwojowy – zawiera wyniki danej osoby, wyjaśnia ich znaczenie oraz krótkie sugestie dotyczące rozwoju i modyfikacji własnego zachowania.
- Raport oceniający – zawiera sugerowane pytania do kandydata/pracownika (przydatne w procesie rekrutacji, rozwoju, awansu),
- Raport coachingowy – zawiera listę zalecanych działań coachingowych lub rozwojowych, które warto rozważyć do wdrożenia.
Ofertę dla firm przygotowuję po zapoznaniu się z potrzebami i oczekiwanymi rezultatami współpracy. W celu otrzymania oferty, proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy.
Komu szczególnie polecam badanie siły i odporności psychicznej?
- osobom stojącym w obliczu ważnego wyzwania (zawodowego np. zmiana pracy, stanowiska, zarządzania złożoną strukturą/projektem lub osobistego),
- przedstawicielom handlowym i szefom sprzedaży, którzy na co dzień mierzą się z potrzebą osiągania wyników, negocjacjami z klientami, presją czasu i ilości zadań,
- startującym przedsiębiorcom, którzy planują założenie własnej firmy lub stoją w obliczu trudnej sytuacji biznesowej,
- menedżerom, którzy doświadczają trudnych sytuacji w pracy (np. dotyczących zarządzania zespołem, jednostką biznesową, współpracujących z Zarządem),
- osobom chcącym awansować na wyższe stanowisko,
- pracownikom, którzy potrzebują wzmocnić się np. w relacjach z przełożonym, współpracownikami, klientami,
- wszystkim, którzy chcą skuteczniej radzić sobie z wyzwaniami życiowymi, a co za tym idzie odczuwanymi emocjami i stresem,
- osobom, które chcą budować bardziej harmonijne relacje osobiste/zawodowe i czuć się pełnoprawnym partnerem w rozmowie,
- pracownikom działów HR, którzy chcą upewnić się, czy potencjalny kandydat do pracy lub osoba przewidziana do awansu jest gotowa podjąć się nowych zadań.
Pod kątem jakich sytuacji biznesowych warto badać odporność psychiczną?
- rekrutacja i selekcja,
- awanse i zmiany stanowisk,
- zarządzanie talentami,
- rozwój pracowników – radzenie sobie ze stresem, osiąganie wyników, praca zespołowa,
- rozwój przywództwa i zarządzania,
- coaching – wyniki badania siły i odporności psychicznej pozwalają zweryfikować postawę Klienta coachingu i dobrać odpowiednie narzędzia rozwojowe,
- zarządzanie zmianą,
- zarządzanie w świecie VUCA,
- zapobieganie wypaleniu zawodowemu,
- przeciwdziałanie mobbingowi.
Jakie są korzyści z udziału w badaniu MTQ48?
- określenie poziomu odporności psychicznej pod kątem podejmowania działań w sytuacji niepewności/zmiany,
- uświadomienie sobie mocnych stron,
- zidentyfikowanie cech utrudniających możliwość osiągnięcia sukcesu,
- lepsze zarządzanie sobą,
- otrzymanie konkretnych wskazówek na temat rozwoju słabszych obszarów,
- zadbanie o profilaktykę wypalenia zawodowego,
- wsparcie w podjęciu decyzji zawodowych,
- optymalizacja czasu i środków przeznaczonych na własny rozwój.
Dzięki wynikom otrzymujemy informacje potrzebne do opracowania planu ukierunkowanych działań rozwojowych, co pozwala szybciej osiągnąć zakładane rezultaty.
MTQ48 i MTQPlus ma zastosowanie w indywidualnej i grupowej pracy rozwojowej, w rekrutacji oraz coachingu.
Jestem licencjonowaną Konsultantką Mental Toughness (MTQ48 i MTQPlus), przeszkoloną w zakresie metodologii narzędzia, stosowania, prawidłowej interpretacji wyników oraz udzielania informacji zwrotnej.
Aby umówić się na badanie, kliknij TUTAJ (MTQ48) lub TUTAJ (MTQPlus)
Co o udziale w badaniu MTQ48/MTQPlus i sesji informacji zwrotnej mówią Klienci:
„Bardzo polecam, już na pierwszym spotkaniu łatwo dostrzec, że Pani Marta ma bardzo duże doświadczenie, słucha uważnie i udziela informacji zwrotnej. Bardzo szybko zidentyfikowała obszary do pracy i wskazała konkretne kierunki rozwoju i narzędzia. Na pewno się jeszcze spotkamy” Monika Stępniewska
Zapraszam Cię do kontaktu:
Marta Jagodzińska
Konsultant HR, Coach ICF PCC, Psycholog
tel. +48 600 245 200
e-mail: kontakt@martajagodzinska.pl
* Część informacji zawartych na tej stronie pochodzi bezpośrednio z materiałów AQR International.